ندارد

محمدرضا مروّجی طبسی، نام فقیهی صاحب اندیشه در تفسیر و کلام است. اُنس با قرآن کریم در نگاشته‏ های باقی‏مانده از او به‌راحتی مشاهده می‌شود. برخی از اندیشه‏ های ایشان دارای نوآوری‏ و گویای تمرکز فکری و پردازش مسائل مختلف قرآنی و کلامی است. بهره‏ گیری از دیدگاه‏ های این مفسر خراسانی می‏تواند به گسترش کارشناسانه عرصه تفسیر شیعی و مبانی آن یاری رسانده و برخی از چالش‏ های این حوزه را پاسخ گوید. نوشتار حاضر برای نخستین بار به شناسایی مبانی و روش تفسیری این فقیه مفسر پرداخته و نوآوری دیدگاه‏ های او را برجسته می‏کند. آشنایی با شخصیت، مبانی و روش تفسیری آیت‌الله مروّجی طبسی، بخش‏ های این مقاله را شکل می‏دهد.

تصحیح، عهده‏ دار اصلاح خطاهایى است كه در طول زمان، به‌وسیله کاتبان در استنساخ‏ هاى یک كتاب، راه یافته است. تحقیق نیز به‌روزرسانی شکلی و محتوایی كتابى كهن و قابل استفاده نمودن آن براى نسل حاضر است. تصحیح و تحقیق نسخه‏ های خطی حدیث به خاطر اهمیت و جایگاه حدیث و انتقال مواردی مانند فراموشی، اشتباه، اظهار نظر و اعمال سلیقه ناسخ، به نسخه‌های بعدی، ضرورت دارد. تاکنون پژوهش‌های متعددی درباره چگونگی تصحیح و تحقیق متون، تألیف شده؛ اما کاوشی ویژه در روش تصحیح و تحقیق متون حدیثی، انجام نشده است. این نوشتار، افزون بر بررسی این روش ویژه، تلاش نموده تا مطالب را با ساختاری منظم و به‌صورت خلاصه بیان نماید. تحقیق پیشِ‏ رو در چهار بخش با عنوان کلیات، عناصر اصلی مؤثر در تصحیح متن، مقدمات تصحیح و روش تصحیح و تحقیق متون حدیثی، تنظیم گردیده است.

آیه‌ تطهیر در میان آیاتی قرار گرفته که برخی احکام را خطاب به بستگان پیامبر تذکر داده است. اختلاف ضمیرهای موجود این آیه با آیات قبل و بعد از خود، باعث اختلاف ‌نظر در تعیین مصداق «اهل بیت» شده است. بیشتر اهل‌ سنت افزون بر خمسه‌ طیّبه دیگرانی را نیز مشمول آیه می‌دانند؛ اما شیعیان با تمسک به‌دلایل متعدد، مصداق آن را فقط خمسه‌ طیّبه و ائمه‌ اطهار می‌دانند. نقش محوری این آیه در اثبات مسئله‌ «عصمت» و همچنین بیان جایگاه افرادی که می‌توانند در کنار قرآن، مرجع دینی و فکری برای تمام انسان‌ها باشند، موجب بازپژوهی مصداق اهل بیت در منابع تفسیری و حدیثی گردید. نوشتار حاضر با ساختاری نو و با استفاده از کتاب‌های لغت، تفسیر و تکیه بر خانواده‌ حدیث به مفهوم‌شناسی این واژه پرداخته و درنهایت بر اساس روایات فریقین، مصداق اهل بیت در آیه تطهیر را بیان می‌کند.

تحریف قرآن از چالش‌های بحث‌برانگیز میان شیعیان و اهل ‌سنت بوده است. بیشتر عالمان شیعه و سنی، قرآن کریم را از تحریف محفوظ دانسته‌اند. در برخی روایات که سخن از تحریف قرآن به میان آمده؛ یا روایات، دچار مشکل سندی و اعتباری بوده و یا منظور از تحریف، همان اصطلاح مشهور به‌معنای افزودن و یا حذف بخشی از آیات قرآن نیست. از آنجا که مسئله تحریف قرآن از ظاهر برخی روایات کتاب کافی قابل برداشت است، نگاه الکافی به این موضوع در نگاشته ‏هایی بررسی شده است. این نوشتار، افزون بر گرد‏آوری نظرات مختلف پیرامون این روایات، به معرفی برخی افراد شاخص در هر نظریه پرداخته است.

صحیفه سجادیه، معارف فراوانی پیرامون شیطان‏شناسی و راه‌کار‏های مقابله با آن را در خود جای داده است. امام سجاد دعا کردن را یکی از راه‌های مواجه با شیطان معرفی می‌کنند. همچنین حضرت، دعاهایی را متناسب با این راه‌کار در صحیفه سجادیه بیان کرده‌اند. فراگیری، تحلیل و کاربست این معارف، اهمیت فراوانی داشته و با چنگ زدن به آن‌ها، می‏توان از گزند دشمن دور ماند. پژوهش حاضر به دنبال جمع‌آوری، دسته‌بندی و تحلیل گزاره‏های مرتبط با این موضوع در صحیفه‌ سجادیه است. استفاده از این دعاها هم برای پیروزی بر شیطان و هم برای نجات انسان ضرورت دارد؛ بر اساس این ضرورت، دعاهای امام زین‌العابدین برای مقابله با شیطان به دو دسته تقسیم می‌شود. برخی از این دعاها برای پیشگیری از انحراف شیطانی بوده و خاصیت «دفع‌کنندگی» داشته و دسته دیگر برای خلاصی و درمان گمراهی بوده و ویژگی «رفع‌کنندگی» دارد. بخش نخست به راه‌کارهای دفعی با عنوان «دعاهای پیشگیری از شیطان‌زدگی» و بخش دوم به نمونه‌های رفعی با عنوان «دعاهای درمان شیطان‌زدگی» اختصاص یافته است.

پایان‌نامه «مفهوم معروف، عوامل پدیداری و روند شکل‌گیری آن از منظر قرآن و حدیث» به بررسی مفهوم «معروف» در استعمالات قرآنی و حدیثی پرداخته است. فراوانی کاربرد «معروف» در قرآن و روایات، به‌ویژه در اصطلاح «امر به معروف» ضرورت مفهوم‌پژوهی این واژه را ایجاد کرده است. معروف، در این پژوهش، پس از بررسی لغوی و استعمالات قرآنی و حدیثی به «کار خوبِ شناخته‌شده» تعریف شده که دارای سه اصل معنایی معرفت، شهرت و فضیلت است. ملاک شناخت و حُسن این رفتار، عواملی همچون عقل و فطرت، دین، قانون و عرف است. این عوامل سبب می‌شوند تا کارِ نیک، پس از پیمودن فرایند سه‌مرحله‌ای، به معروف تبدیل ‌شود. این پایان‌نامه پس از بررسی موارد بالا به بررسی برخی چالش‌ها در روند شکل‌گیری معروف، مانند تعارض اسباب در معروف‌سازی، پرداخته است. نوشتار پیشِ‌ رو، گزارشی از این پایان‌نامه است.